Yumurtalık kistleri yumurtalık dokusundan gelişen, özellikle üreme çağındaki kadınlarda nispeten sık görülen ve büyük çoğunluğu iyi huylu oluşumlardır. Özellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan kistlerin bir kısmı ise yumurtalık kanserine bağlı olarak gelişirler.
Genel olarak söylemek gerekirse yumurtalık kistleri çeşitli belirtiler yaratarak kadının günlük yaşamını olumsuz yönde etkiliyorsa veya kistin iyi olduğundan emin olunamıyorsa ameliyat yoluna gidilmesi tercih edilir.
Yumurtalık Kistlerinin Sınıflandırılması
- Basit Kistler: Üreme çağındaki kistik oluşumların çoğu iyi huyludur ve ultrasonografide verdikleri görüntüye göre "basit kist" olarak adlandırılırlar. Basit kist terimi içi tümüyle sıvı dolu olan, katı (solid) kısımlar içermeyen kistik yapıyı tarif etmek için kullanılır. Bu tür kistler başka bir ameliyat nedeni söz konusu olmadığı sürece belirli aralıklarla izlenebilirler.
- İşlevsel Yumurtalık Kistleri: Üreme çağındaki kadınlarda işlevsel yumurtalık kistlerine yani adet döngülerinden birinde yumurtlama işlevinin tam gerçekleşememesine bağlı oluşan kistlere nispeten sık rastlanır. Bu tür kistlerin en önemli özelliği bir veya birkaç adet döngüsü sonunda kendiliğinden kaybolabilme olasılıklarının yüksek olmasıdır. Bu nedenle çoğu durumda tanı konduktan sonra bir süre beklenir.
- Çikolata Kistleri: İyi huylu olan ancak adet sancısı, cinsel ilişkide ağrı ve gebe kalamama gibi sorunlara neden olabilen ve endometriyozis hastalığına eşlik eden çikolata kistlerinin ameliyatla çıkarılmaları tercih edilir. Bu tür kistlerin vajinal ultrasonografide tipik bir görünümleri vardır ve bu nedenle kolay tanınırlar.
- Dermoid Yapıdaki Kistler: Yine iyi huylu olan ancak içerdikleri materyalin kistin yırtılmasıyla karın içine boşalması durumunda ciddi sorunlara yol açabilen dermoid yapıdaki kistlerin de genellikle ameliyatla çıkarılması tercih edilir. Bu kistler içlerinde kıl, kemik dokusu gibi yapılar içerdiklerinden ultrasonografide nispeten kolay tanınırlar. Bu tür kistlerde özellikle büyük olduklarında boğulma adı verilen ağrılı bir durum ortaya çıkabilmektedir
Belirtileri
- Özellikle büyük kistler çevre dokulardaki sinir uçlarına veya çevre organlara bası yaparak rahatsız edici ağrılara neden olabilirler. Bu ağrılar adet sancısı şeklinde olabileceği gibi adet döngüsünün her gününde sürekli var olan ağrılar şeklinde olabilir.
- Kistin ağrıya neden olduğu durumlardan biri de torsiyon boğulma adı verilen durumdur. Kistin kendi etrafında dönerek kendi kan dolaşımını bozmasıyla ortaya çıkar. Kan dolaşımının bozulmasıyla canlılığını yitirmeye başlayan yumurtalık dokusu çok ciddi ağrılara neden olur.
- Özellikle büyük kistik oluşumlar, rahimle yakın olan idrar yollarının işlevlerini olumsuz yönde etkileyebilirler: İdrar torbasına bası yapan kistler sık idrara çıkma, bazen idrar tutamama veya idrar yapamama şikayeti oluşturabilirler.
- Bağırsaklara ve özellikle de kalın bağırsağa bası olması durumunda dışkılama işlevi olumsuz etkilenebilir.
Yumurtalık Kistlerinin Tedavisi
Yumurtalık kistinin kanser olduğundan şüphelenilmesi durumunda bu olasılık çok düşük olsa dahi kısa zamanda ameliyat yapılması tercih edilir.
Özellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan, birden fazla sayıda veya çift taraflı olan, içlerinde katı kısımlar bulunan, karın içinde sıvı birikmesine neden olan, belli bir süre sonunda kendiliğinden kaybolmayan veya büyüme gösteren, tümör markeri adı verilen bazı kan parametrelerinde yükselmelerle beraber olan kistik oluşumlar kanser olabilmeleri nedeniyle ameliyat edilmeleri önerilir.
Menopoz döneminde veya çocukluk çağında ortaya çıkan kistik oluşumların beklenmeden ameliyatla çıkarılması gerekir.
Üreme çağında olan bir kadında kist için yapılan ameliyatlarda temel hedef yumurtalıkların korunması ve yalnızca kistin çıkarılmasıdır. Ancak kistin kansere bağlı olduğu yumurtalığın alınması tedavi için yeterli değildir. Rahmin de alınması gerekir. Rahimin gebelik döneminde büyüyen bebeği barındırmak dışında bilinen bir işlevi yoktur. Bu nedenle ailesini tamamlamış bir kadında kistin iyi huylu olduğu düşünülse dahi yalnızca kistin çıkarılması yerine beraberinde her iki yumurtalığın birden ve hatta rahimin de tümüyle alınması önerilebilir.
Yumurtalık kistlerinin ne şekilde çıkarılacağının belirleyicisi de yine kistin türü ve büyüklüğüdür. Kist çıkarılması için kullanılan teknik ameliyata bağlı riskleri etkileyen diğer bir durumdur. Cerrahi müdahale laparotomi ile yani karından girilerek açık ameliyat ya da, laparoskopi ile yani ince borularla karını açmadan kamera yoluyla uygulanabilir.
Whatsapp